forum speccy.pl
ZX Spectrum => HARDWARE => NAPRAWY => Wątek zaczęty przez: romeks w 2018.05.07, 11:48:44
-
Z Glasgow przywiozłem następne dwa ośmiobitowe kompy.
Pierwszy to Commodore Plus4 z magnetofonem a drugi to ZX Spectrum 48 z płytą ISSUE2S.
Oba niesprawne. W Commodore standardowo niesprawny procesor 8501.
W ZX natomiast uszkodzony był:
1. Tranzystor przetwornicy ZTX650 (wymieniony na BC211)
2. Pęknięta taśma klawiatury (przyciąłem ok. 1 cm.)
Po podłączeniu:
1. Zasilanie: 10 V
2. Po stabilizatorze: +4,87 V
3. Przetwornica: +11,7 V : -4,6 V: -10,7 V
Wymieniłem 7805 na nowy oraz wszystkie elektrolity.
Napięcie były następujące:
1. Zasilanie: 9,7 V
2. Po stabilizatorze: +5,1 V
3. Przetwornica: +12,3 : -4,6 V: -12,0V
Dodałem przycięty i dopiłowany radiator na ULA 5C112E-2.
Wyprostowałem maskownicę, oczyściłem klawiaturę.
Płyta bardzo fajna w naprawie. Pamięci nieuszkodzone (mimo niesprawnej przetwornicy).
-
Gratulacje! Swoją drogą wydanie 2 jest chyba najwdzięczniejsze do napraw.
A tak na marginesie, jeden z elektrolitów ma błędne oznaczenie + na PCB i powinien być wlutowany odwrotnie.
-
Poza tym, wg. mnie ISSUE 2 daje po - uprzednim wyregulowaniu - najmniej zaśmiecony obraz.
-
A tak na marginesie, jeden z elektrolitów ma błędne oznaczenie + na PCB i powinien być wlutowany odwrotnie.
Tak wiem, sprawdzałem przed wlutowaniem. To elektrolit C46. Na płytce jest + gdzie powinien być -.
Dzięki.
-
Poza tym, wg. mnie ISSUE 2 daje po - uprzednim wyregulowaniu - najmniej zaśmiecony obraz.
Na to jest lekarstwo. Należy wymienić dwa tranzystory (TR1 i TR2) w torze wideo z ZTX313 na BC549/BC550. ZTX313 są szybsze, ale śmiecą niemiłosiernie.
-
Obraz jest czyściutki.
Programy się wgrywają, dźwięk jest.
-
Witam.
Ledwo co skończyłem naprawiać CPlus4, ....
A tu znienacka...
Coś się bez powodu popsuło. :'(
Co to może być ?
-
ULA?
-
Nie !!! :'( :'( :'(
To niemożliwe, przecież ma chłodzenie.
Klaud... nie psuj niedzieli.
Może to co innego ?.
Mam wszystko do naprawy oprócz..
Tej "nieszczęsnej" ULI.
-
ROM testowy i test ULA'i powie Ci prawdę ;)
-
Mimo niedzieli, rozkręciłem "gada"
Brak -5 V
Po wylutowaniu, BC211 okazał się "diodą".
Wymieniłem na "nowy" BCAP11.
Po złożeniu następny "zonk". Obraz w paski.
Ale to to chyba RAM. Gdzieś już widziałem taki objaw.
Dzisiaj daję sobie z tym spokój.
Na marginesie.
Te BC211 chyba są jednak za "słabe" do przetwornicy.
-
BC211 stosowałem wielokrotnie zamiast oryginału jaki i BD135.... nie było nigdy problemów. :)
-
https://spectrumforeveryone.com/2017/04/quickly-diagnose-48k-ram-failures-ninja-style/
--> IC6?
-
Bardziej IC12, na moje oko. Ale dopiero co wstałem ;)
-
Wy lutuje pamięci i wstawię podstawki.
Przyda się na przyszłość.
Przy pomiarze napięć, (przy uszkodzeniu TR4 były jak na rys.)
nasunęło mi się takie pytanie.
Przy normalnej pracy przetwornicy skąd bierze się -12V.
Rozumiem -5V (D11, D12 plus Zenerka 5V1), +12V (D15),
a co jest prostownikiem dla napięcia -12V,
no i do czego ono jest ?
Przecież jest to galwanicznie (przez uzwojenie przetwornicy)
połączone z napięciem +9V z zasilacza.
Błąd schematu, czy rozumowania ?
-
Taka idea tej przetwornicy :)
-
Tak naprawdę to nie jest -12V (choć tak jest oznaczone na schemacie), tylko 12V AC - nieprostowane, pulsujące napięcie wprost z cewki (a właściwie transformatora). W ZX Spectrum nie ma zapotrzebowania na -12V, tak nawiasem mówiąc. 12V AC jest jedynie wyprowadzone na złącze krawędziowe - jakbyś sobie zrobił interfejs RS232 i nie chciał stosować nowoczesnych układów, to mógłbyś sobie to napięcie wyprostować i wygładzić, miałbyś -12V :)
Galwaniczne połączenie "przez uzwojenie przetwornicy" oznacza tyle samo, co połączenie przez źródło napięciowe o zmiennej różnicy potencjałów. Generator przetwornicy taką ma rolę, że na "lewym" uzwojeniu cewki pojawiają się oscylacje, które - jak to w transformatorze - indukują oscylacje w uzwojeniu "prawym". Efektem jest prąd zmienny na kolektorze TR4, symetryczny względem napięcia +9V. Napięcie to jest następnie prostowane i wyrównywane diodami i kondensatorami:
- D15 + C44 na +12V do zasilania DRAM,
- D15 + C44 i dodatkowo R62 + C45 na +12V analogowe, odseparowane od zakłócających DRAM-ów filtrem RC,
- D11 + D18 + C79 na -5V (stabilizowane diodą Zenera D19),
- C46 przesuwa składową stałą (+9V) napięcia AC na kolektorze TR4 o około -10V (dwudiodowa pompa ładunkowa D18-D11 plus C46).
Tyle z (mam nadzieję, w miarę poprawnego) czytania schematu. Przy jakiejś okazji postaram się porobić fotki oscylogramów w kluczowych punktach przetwornicy.
-
To w takim razie przetwornica ISSUE2 jest lepsza niż ISSUE4,
bo w przypadku awarii T4 w ISSUE2 zamiast +12V jest napięcie
zasilania 9V z hakiem,
natomiast
w ISSUE4 jest wtedy 0V bo wstawiony jest kondensator C78,
który wraz z diodami D15 i D17 tworzy podwajacz napięcia
Po co takie coś, przecież to trochę pokomplikowane jest.
Tak sobie to analizuję...
-
To dlatego, że najważniejszym napięciem z przetwornicy jest -5V.
Gdy tego napięcia brak, to +12V jest odcinane, aby uchronić pamięci 4116 przed uszkodzeniem.
-
To w takim razie przetwornica ISSUE2 jest lepsza niż ISSUE4,
bo w przypadku awarii T4 w ISSUE2 zamiast +12V jest napięcie
zasilania 9V z hakiem,
natomiast
w ISSUE4 jest wtedy 0V bo wstawiony jest kondensator C78,
który wraz z diodami D15 i D17 tworzy podwajacz napięcia
Po co takie coś, przecież to trochę pokomplikowane jest.
Tak sobie to analizuję...
W przypadku awarii TR4 nic się nie podwaja, bo wszystkie napięcia są stałe (nie ma oscylacji). Cewka działa wtedy jak kawałek drutu i na wyjściu +12V jest napięcie z zasilacza (9-11V).
-
No właśnie jest wtedy 0V. Tak jak napisałem.
Ten "drut" blokuje C78. (w ISSUE4)
Nic się nie podwaja. Tylko po co takie "cuś) ?
-
To dlatego, że najważniejszym napięciem z przetwornicy jest -5V.
Gdy tego napięcia brak, to +12V jest odcinane, aby uchronić pamięci 4116 przed uszkodzeniem.
OK, faktycznie.... Tylko czemu padają. Ale to retoryczne pytanie... :) ;)
-
No właśnie jest wtedy 0V. Tak jak napisałem.
Ten "drut" blokuje C78. (w ISSUE4)
O, fakt. Sam schemat wrzucałem, eh ;)
Tak jak Pear napisał, ochrona pamięci 4116. Gdy pada (niezabezpieczona) przetwornica, zamiast -5V mamy 0V, a zamiast +12V - napięcie z zasilacza, co niszczy te pamięci. Jeśli nie ma ani -5V, ani +12V - taka sytuacja nie powinna ich uszkodzić.
-
Kondensator C78 pojawił się w przetwornicy modelu ISS3B, również na późnych płytach ISS3 (montowany "na pająka").
Powinien mieć bardzo niską wartość ESR.
W przeciwnym wypadku będzie się bardzo grzał, a nawet może się zapalić !
-
Zanim przyślą 4164 (na takie podmienię) spróbuję
wymienić 4116 IC6. Objawy jakby takie same.
-
Czasami wadliwy 4116 można poznać po temperaturze - grzeje się szybciej od tych dobrych.
-
Czasami wadliwy 4116 można poznać po temperaturze - grzeje się szybciej od tych dobrych.
Mialem tez jednego, ktory w ogole sie nie grzal, to tez moze byc symptom.
-
Sprawdzałem przy włączonym zasilaniu.
Wszystkie są temperaturowo... chyba jednakowe.
Podłączane do fabrycznego zasilacza.
Bez monitora.
-------------
W domu podłączyłem ..... znowu. Ale....
Mam „winowajcę”. Okazał się nim zasilacz impulsowy 9V.
Chcąć sprawdzić, która kostka się grzeje, znowu podłączyłem pod zasilacz impulsowy.
Trazystor BCAP11 po poddłączeniu „prawie wyparował”.
Poprzednie uszkodzenie też powstało z winy tego „nowego” zasilacza.
Dobrze, że to obecne podłączenie było robione przy rozkręconej obudowie.
Zmieniłem na następny BC i podłączyłem do zasilacza fabrycznego.
Co dziwne komputer ożył. Nie wymieniałem żadnej pamięci.
Normalnie cuda jakieś.
Ufff całe szczęście, że nie podłączałem tego „chińskiego padła” pod inne kompy.
To tak ku przestrodze.
Zasilacz zasilaczowi nie równy.
-
Dlatego ja do diagnozy z ZX Spectrum używam tylko zasilacza transformatorowego od ZX +2 grey.
Jeszcze mnie nie zawiódł.
-
Mam „winowajcę”. Okazał się nim zasilacz impulsowy 9V.
Chcąć sprawdzić, która kostka się grzeje, znowu podłączyłem pod zasilacz impulsowy.
Trazystor BCAP11 po poddłączeniu „prawie wyparował”.
Poprzednie uszkodzenie też powstało z winy tego „nowego” zasilacza.
Te zasilacze impulsowe to zmora takich przetwornic. Zwykły niestabilizowany jest 10x lepszy, przynajmniej wiesz co masz na jego wyjściu. Z impulsowego przy kiepskim filtrowaniu możesz mieć dodatek w postaci składowej AC w 50Hz.
-
... tak mi się spodobał ten wątek, że postanowiłem zreanimować "płytę-nieboszczyka" (również ISS2 / 16kB) do stanu świetności - takie ćwiczenie na ciepłe wieczory. Byłbym Wam wdzięczny za odpowiedzi na kilka pytań:
a) nie będzie problemu z pamięciami MB8116E w dolnym RAMie (pomimo tego, że są odrobinę wolniejsze niż rekomendowane 200vs150)?
b) wiecie może jaki przedział pojemności mają trymerki TC1/TC2 (szukałem, szukałem ich wartości i kicha :))
c) jaką przetwornicę DC/DC 5V możecie polecić (w rozsądnych cenach - widziałem i takie po 100PLN)
Za każdą odpowiedź bardzo dziękuję :)
-
a) nadają się,
b) jak Ci nie zależy na trymerach, to porównaj sobie schematy ISS2 i ISS3 i wstaw elementy stałe,
c) ja najchętniej używam Aimtec AMSR1-7805-NZ (1 A) lub AMSR2-7805-NZ (2 A) (występują również w wersji leżącej L i niskiej Z)
-
... wielkie dzięki :) Dokładnie o to mi chodziło :)
-
Z przetwornic DC możesz jeszcze poszukać Traco TSR1 lub TSR2, Recoma R-78, Murate OKI 78SR lub XP Power TR05.
Są one dostępne dla obciążeń od 0.5A do 2.0A. Murata w najtańszej wersji daje do 1.5A.
W ich przypadku podstawowym kryterium zakupu może być cena.
-
... nie dość, że są najtańsze, to jeszcze wyglądają odrobinę , hmmmm.... w sposób pasujący do epoki :) Wziąłem te Muraty (i po jednym Traco i Aimtec - zobaczę jak się komponują na płycie :))
-
... jakość też mają z epoki :-X
-
pear: o Maracie piszesz? Chyba jej w rękach nie miałeś, a pijesz do przetwornic za $1 z Ali.
-
Chodzi mi o te najtańsze. Marki niestety nie pamiętam (o ile jakaś była). tooloud mi kiedyś przysłał, żeby mu zamontować.
Śmieci to miało na wyjściu tyle, że bałbym się cokolwiek do tego podłączyć.
-
Przetwornic z Chin używam do testowania filtracji napięć :)
Po podłączeniu od razu widać na ekranie jej stosunek jakości do ceny.
Odnośnie Issue 2 uważam, że ma ona (po odpowiednim zestrojeniu) bardzo dobrą jakość obrazu w porównaniu do innych rev. ZX-a.
-
Też kiedyś testowałem te przetwornice po dolarze i do 48K się one faktycznie nie nadają, dopóki nie da się dławika szeregowo w linii +12V. Szkoda zachodu.
A issue 2 faktycznie ma z reguły najlepszy obraz w porównaniu do innych wersji. Ciekawe, z czego to wynika - główna różnica to inne obwody RC na nóżkach kodera PAL. A może później zaczęli oszczędzać na jakości kondensatorów?
-
Albo i braku. ZTX313 też mają wpływ na pogorszenie obrazu, wystarczy wsadzić BC549 czy BC550 i obraz jest lepszy.
-
Może też mieć wpływ prowadzenie ścieżek na laminacie.
Przy wyższych częstotliwościach ma to spore znaczenie.
-
Jak ścieżki nie zostały zoptymalizowane na wpływ pojemności pasożytniczych, to można tak założyć.
Zapewne ma na to też wpływ połączenia na jednej płytce obwodów analogowych z cyfrowymi.
-
A nie przypadkiem brak rozdzielenia masy między częścią analogowa i cyfrową.
-
Moim zdaniem ma znaczenie możliwość strojenia tymi dwoma trymerami (jeden na koderze PAL i drugi na generatorze dla CPU).
Przy "odrobinie" ;) cierpliwości da się znaleźć takie ustawienia częstotliwości, przy których zdudnienia i nakładanie się harmonicznych obu generatorów są jak najmniejsze.
-
Tak, można sobie stroić w zależności od temperatury. ;) po godzinie grania podkręcić kolorki ;)
-
Dotyczy tego samego ZX-a, więc nie zakładam nowego wątku.
Zaczęło szwankować gniazdo zasilania. Mogłem je zmienić przy naprawie.
Przeczyściłem je wtedy ale na niewiele się to zdało.
Takie przerywanie zasilania było bardzo denerwujące.
(mogło też być przyczyna wcześniejszego uszkodzenia tranzystora przetwornicy)
W czasie napraw najlepiej od razu je wymienić na nowe,
aby mieć potem spokój i nie odłączać co chwila delikatnych tasiemek klawiatury.
Przy okazji dodatkowa fotka chłodzenia do ULA zrobiona z radiatora starej karty graficznej.
Mieści się to w obudowie (mimo podstawki) i zapewnia "komfort termiczny" naszej ULI.
Przyklejony na pastę termiczną i dodatkowo zabezpieczony "pętelkami nici"
aby nie oderwało się to przypadkiem. Działa to od dłuższego czasu.
Pozdrawiam
-
Ciekawy patent z tym radiatorem i nićmi.
-
W ZX+ i C16 też zastosowałem ten "patent".
Radiator z karty przypiłowany na wymiar, pasta i nitka.
Tam jest trochę wyżej górna pokrywa więc bezproblemowo się mieści
Szczególnie w C16 radiatory są raczej niezbędnie konieczne.
-
Ja mam nieco inny patent, na Ali kupuję radiatory samoprzylepne do Raspberry Pi, cena około 5zł za 10 kompletów.
Na ULA w plusie przypadają 2 szt większych, ale można eksperymentować ...
Na foto jeden przykładowy komplet.