forum speccy.pl
Komputery z Z80 => TIMEX => Wątek zaczęty przez: grzegi w 2024.11.08, 23:04:53
-
Witam.
Zakupiłem niedawno komputer Timex 2048 opisany jako nietestowany. Niestety po raz kolejny przekonałem się, że słowo nietestowany w ogłoszeniu znaczy dla sprzedającego to samo co uszkodzony. Obraz w komputerze, który kupiłem zawiera błędy i zmienia się nieznacznie co mniej więcej sekundę lub max 2x na sekundę ale zawsze wygląda podobnie. Proszę o podpowiedź co to może być? Uszkodzona pamięć? Procesor? Czy ktoś po samym wyglądzie wyświetlanego obrazu i moim opisie jest w stanie stwierdzić jaka jest przyczyna? Może ktoś ma jakieś własne doświadczenia, że np najczęściej padają pamięci a procesor rzadko? W tym filmie okazało się, że winny był np procesor:
https://www.youtube.com/watch?v=huox7Up9rAk
ale w moim egzemplarzu obraz jest inny - za dużo w nim czerwonego. Widziałem ze są jakieś płytki diagnostyczne do ZX Spectrum na złącze krawędziowe:
https://www.youtube.com/watch?v=p0oYzfvEakc
oraz ROM, którym można zdiagnozować poszczególne kości pamięci:
https://www.youtube.com/watch?v=3sAgeUEmGDA
Od czego zacząć mam w moim przypadku? Co polecacie?
Po podłączeniu do TV uzyskuję taki obraz:
-
Jeśli masz dostęp do programatora EPROM, to po prostu kup 27128 lub 27256 i zaprogramuj którymś z programów diagnostycznych (w przypadku 27256 najprościej jest wrzucić 2 razy to samo).
Podmieniasz ROM na płycie komputera, włączysz i... wiesz, co padło ;)
Jeśli nie masz programatora, może ktoś z kolegów w Twoich okolicach byłby skłonny Ci pomóc?
-
Dzięki za odpowiedź. Mam stary programator Willem na LPT i czystą kość AM27C256 też znajdę. Czy program diagnostyczny do Timex'a może być ten http://www.retroleum.co.uk/diagrom ? Zastanawiam się czy płytka diagnostyczna podłączona do złącza krawędziowego nie byłaby lepsza bo nie musiałbym wylutowywać oryginalnego ROM-u - trochę mam obawy czy się układ przy tej okazji nie przegrzeje... Niby mam rozlutownicę ale używam jej tylko hobbistycznie. Chyba, że te płytki na złączu krawędziowym nie potrafią tyle co ROM zamontowany bezpośrednio w komputerze?
-
Stanowczo zewnętrzny interfejs bedzie lepszy. Nie martwiłbym się o układ, tylko o płytę, bo zapewne jest g*wniana (jak chyba większość) i od patrzenia potrafi się rozpadać.
-
To wygląda na uszkodzony procesor. Ale prorokiem nie jestem.
-
Rozbierz, zobacz co jest w srodku, pomierz napiecia, jak sa uklady w podstawkach warto dobrze zalozyc na nowo.
Zasadnicze pytanie w takich przypadkach, to czy komputer byl juz grzebany. Na forum jest mnostwo podobnych tematow.
-
Po rozkręceniu okazuje się, że procesor i ROM są już na podstawkach ale chyba fabrycznie tak było albo ktoś bardzo ładnie je wlutował. Od spodu natomiast w wielu miejscach jest zeskrobany zielony laminat - nie bardzo wiem w jakim celu? Może jakiś pomiar napięć ktoś robił? Poza tym ślady po lutowaniu włącznika, cewki (?) i tranzystora 7805P+ ale chyba tranzystor ostatecznie nie został wymieniony - sądząc po dacie na układzie. Pomiar napięcia między GND a Output daje 4,998V więc jest OK. Sprawdziłem też kondensatory zamontowane w koło tego tranzystora bo czytałem gdzieś ze od ciepła mogły się uszkodzić. Sprawdzałem je bez wylutowywania i na dodatek na jakiś chińskim testerze elementów który się chyba całkiem pogubił bo mimo iż testy robiłem na pinie 1 oraz 3 czasem pokazywał że element jest podpięty do pinów 2,3. Na wszelki wypadek wklejam zadęcia - może komuś coś to powie albo może ktoś ma taki chiński tester i mógłby porównać u siebie na sprawnej płycie. Ogólnie nie chciałbym ich wymieniać bez potrzeby (jeśli są sprawne) bo traktuję je jako część zabytku :)
Co jeszcze z napięć powinienem pomierzyć? Zasilanie procesora, ROM, RAM czy wszystko idzie z jednej linii 5V?
Zaprogramuję jeszcze ROM i sprawdzę jaki będzie efekt. Czy ten wsad, o którym wspominałem wcześniej nada się http://www.retroleum.co.uk/diagrom ? Może ktoś ma coś lepszego? I czy może być układ AM27C256 CMOS EPROM zamiast INTEL P27128A? Zgodnie z sugestią trojacek wrzucę 2x to samo (bo ma 256kbit a nie 128kbit)
-
Aby poprawnie zmierzyć te elementy, należy wylutować je z płyty. W sumie nie wiesz, co mierzysz.
No i wypadałoby pobrać schemat TC2048. Link wisi w tym dziale.
-
Ktoś się brzydko zbawiał z tą płytą... Ale może jakimś cudem nie uszkodził ścieżek.
Jak już KWF napisał, pomiar elementów bez ich demontażu nie ma wielkiego sensu. Ten tester coś pokazuje, ale nie wiadomo do końca, co ;). Poza tym ja nie polegałbym na jego odczytach, bo mój (wygląda inaczej, ale w środku jest mniej więcej to samo) czasami wyświetla jakieś bzdury.
Widzę, że ten ROM to tak naprawdę EPROM bez okienka, więc by włożyć inną kostkę, nie musisz zmieniać ustawień zworek (tych na prawo od pamięci ROM).
Program spod linka, który podałeś, jest OK. Tu masz drugi: https://github.com/brendanalford/zx-diagnostics
-
Daaaaaaaaaaawno temu Yarek zmaścił mi inny ROM, więc podmieniłem. Chciałem oryginalny wstawić, ale doznał sklerozy. Proca wyciągałem do pajaca, bo jedyny posiadany wtedy Z80A miał za krótkie nóżki, ale w Timexie w podstawce siedzi pewnie. Te pojemności warto wymienić na nowe oraz 7805 na np. Traco Power. I przy okazji dać diodę przy gnieździe dla bezpieczeństwa przed nowszymi zasilaczami. Właśnie pora zgrać ROM :)
-
Ze wzgledu na te dziwne slady na PCB sprawdzilbym napiecia na wszystkich ukladach. EPROM mozna odczytac w programatorze. CPU w innym komputerze jak masz. EPROM testowy nic nie da jak CPU jest walniety. I tak warto wyjac CPU/EPROM z podstawek, sprawdzic nozki i wlozyc ponownie.
Ktos chyba tu jednak majstrowal, a to zle wrozy.
-
Jestem niemal pewien, że te skrobanie soldermaski uszkodziło parę ścieżek znajdujących się pod nią.
-
Mnie bardziej zastawawia stan lutow pod buforem 'LS245 (U4). Jesli on jest niesprawny, zadne czary-mary z ROM i CPU nie pomoga.
-
Ta błękitna podstawka pod procesorem jest tak dobra jak zielona w Juniorze.
-
Ja bym zaczął od sprawdzenia wszystkich ścieżek i przelotek przy tych skrobankach. Naprawiłbym uszkodzone, odtworzył soldermaskę i dopiero brał się za dalszą diagnostykę.
-
Nie wiem dlaczego, ale mam takie przeczucie, że ta płyta to będzie obiekt gablotkowy.
-
Po wymianie ROM na zx-diagnostics nie ma żadnej różnicy w obrazie. Nie ma też żadnych dźwięków po włączeniu komputera. Zresztą zupełnie bez układu ROM też obraz jest taki sam. Dziękuję wszystkim za porady, podsumowując:
- Skrobane ścieżki sprawdzę i uzupełnię soldermaskę (muszę kupić bo nie mam).
- Układ 74LS245 (U4) faktycznie był wylutowywany z płyty sądząc po śladach.
- Oryginalny EPROM mogę odczytać w programatorze. Mam stary programator Willem na LPT (+ stary komputer z WIN XP bo z nowszymi systemami nie działa) tylko nie bardzo wiem jaki układ mam wybrać dla tego oryginalnego ROM-u oznaczonego Intel P27128A? Czy zadziała jako standardowy układ 27C128?
- Drugiego komputera do sprawdzenia CPU niestety nie mam, sprawdzałem jedynie, że CPU dostaje 5V na odpowiednią nogę. W ciągu najbliższych tygodni powinienem dostać chiński pseudo-oscyloskop ANENG AOS02, może powinienem pomierzyć CLK (nóżka nr 6?) i wtedy bym miał jakieś potwierdzenie że procesor dostaje też odpowiednie CLK? A jak sprawdzić, że CPU żyje?
- Napięcia na układach sprawdzę - czy wystarczy tylko sprawdzić czy dochodzi do nich +5V czy jeszcze coś się sprawdza przy tej okazji? Musze pobrać odpowiednie schematy do wszystkich układów żeby potwierdzić na której nodze powinno być zasilanie.
-
Bez ROMu (i tylko bez ROMu) sprawny TC2048 powinien pokazać:
(https://retrohax.net/wp-content/uploads/2021/07/3FDOOPq.png)
Musze pobrać odpowiednie schematy do wszystkich układów żeby potwierdzić na której nodze powinno być zasilanie.
Nie musisz, na schemacie TC2048 wszystko jest dokładnie rozrysowane. Link: TC2048 rev. 5 v1.8 (https://www.speccy.pl/forum/index.php?topic=2472.msg98232#msg98232)
-
- Drugiego komputera do sprawdzenia CPU niestety nie mam, sprawdzałem jedynie, że CPU dostaje 5V na odpowiednią nogę. W ciągu najbliższych tygodni powinienem dostać chiński pseudo-oscyloskop ANENG AOS02, może powinienem pomierzyć CLK (nóżka nr 6?) i wtedy bym miał jakieś potwierdzenie że procesor dostaje też odpowiednie CLK? A jak sprawdzić, że CPU żyje?
Bez innego komputera, moim skromnym zdaniem, nie sprawdzisz poprawnego działania CPU. Mając oscyloskop stwierdzisz, że układ dostaje coś na wejście zegarowe, sprawdzisz, czy coś się dzieje na magistrali adresowej/danych i ocenisz, czy poziomy tych sygnałów są ok, ale mimo wszystko nie masz pewności, czy CPU poprawnie realizuje program. Wyjścia masz dwa: zainwestować w jakiś sprawny komputer z Z80, albo zainwestować w inne Z80 i spróbować podmienić.
A na razie jedyne co możesz zrobić, to wyjąć CPU, ROM, zobaczyć co się wyświetli i ewentualnie obmacać RAMy, czy się nie grzeją. Uzyskanie jakiegoś sensownego obrazu mogłoby przynajmniej sugerować, że TS2068 jest sprawny i ma dostęp do sprawnej pamięci.
-
Miernikiem lub oscyloskopem można obwąchać linie danych (pamięci i procesora), czy przypadkiem któraś nie jest stale w stanie niskim lub wysokim.
-
Dzięki, schemat TC2048 super - zaoszczędzi mi sporo szukania. Żaden z układów się jakoś specjalnie nie grzeje. O! Po wyciągnięciu obu: CPU oraz ROM mam inny obraz, za każdym włączeniem dosyć podobny do siebie, rożni się jedynie kilkoma znakami:
-
Po ponownym włączeniu niewielka róznica:
-
Bez zaplecza bedzie trudno, ale CPU i EPROM warto sprawdzic na poczatku, tak samo jak +5V na wszystkich ukladach. Pewno warto tez popatrzyc na te sciezki, bo jak sa przerwy to naprawa bedzie wyzwaniem. EPROM powienien dac sie odczytac jako normalny 27128.
-
To obraz bez CPU i ROM, czyli do sprawdzenia już mniej rzeczy ;)
Najgorsze, że to się często kończy po prostu niesprawnym TS'em i można sobie płytę w gablotkę wstawić.
-
EPROM powienien dac sie odczytac jako normalny 27128.
Powinien, bo to jest 27128, tylko bez okienka.
-
Skrobane ścieżki sprawdziłem - o dziwo są całe. Sprawdziłem też napięcie 5V w zaznaczonych na czerwono miejscach. Wszędzie jest 5V.
- Nie wiem jednak jak sprawdzić układ U2. 5V wg. schematu powinno być na 51-szej nóżce ale nie wiem, która to - wydawało mi się, że trzeba policzyć od ściętego narożnika w przeciwną stronę niż chodzą wskazówki zegara ale tam nie ma +5V
- Nie wiem, na której nodze w układzie U12 powinno być zasilanie? Na 14-stej 12V ze złącza krawędziowego?
- Na mojej płycie brak układów U10 i U11
- Na schemacie nie mogę znaleźć U16 - pomierzyłem wg Datasheet z internetu.
- Układ U2 posiada resztki kalafonii przy nogach - pewnie był grzebany.
Mam już oscyloskop - mogę nim coś pomierzyć jeśli ktoś ma jakiś pomysł co. Zamówiłem też zapasowy układ ZiLOG Z0840004PSC - mam nadzieję, że może być zamiast tego co mam: NEC D780C-1
-
- Nie wiem jednak jak sprawdzić układ U2. 5V wg. schematu powinno być na 51-szej nóżce ale nie wiem, która to - wydawało mi się, że trzeba policzyć od ściętego narożnika w przeciwną stronę niż chodzą wskazówki zegara ale tam nie ma +5V
Nóżki liczysz kierunku przeciwnym do ruchu zegara od kropki, a nie ściętego narożnika.
- Nie wiem, na której nodze w układzie U12 powinno być zasilanie? Na 14-stej 12V ze złącza krawędziowego?
Karta katalogowa MC1377 jest dostępna w sieci. Tak, nóżka 14 jest zasilaniem prosto z przetwornicy.
- Na mojej płycie brak układów U10 i U11
Tak ma być, ponieważ U8 i U9 są o pojemności 64kB x 4 bity.
- Na schemacie nie mogę znaleźć U16 - pomierzyłem wg Datasheet z internetu.
Poszukaj bramek OR i znajdziesz wszystkie 4 na schemacie. Są dobrze opisane.
-
A nie patrzyłeś na schemat? U12 dostaje 12V z przetwornicy. Nie szukaj problemów, gdzie ich nie ma. Skoro masz obraz (kolorowy) to nie skupiaj się na napięciach, bo skoro ścieżki sprawdziłeś i są ok, to napięcie jakoś magicznie nie zniknie. Skoro masz oscyloskop i koniecznie chcesz się bawić napięciami, możesz sobie sprawdzić ich tętnienia. A dalej to sprawdź zegar na TS, CPU, zobacz co się dzieje na magistrali adresowej i danych.
-
Niestety ale tez mam wrazenie, ze TS byl grzebany, wiec to moze byc trudny pacjent.
Jak masz oscyloskop, to mozesz posprawdzac CLK i wyjscia sterujace na Z80 i TS.
Ale skoro wyjecie Z80 i ROM nic nie zmienilo, to wychodzi, ze cos wisi na szynie (pamiec?) albo TS is dead.
Ogolnie to raczej diagnostyka dla znawcow, ale kazdy kiedys zaczynal :-)
-
Diagnoza jest szybka, nie masz pojęcia co robisz i dlaczego . Szkoda kompa . Ale obudowę w razie czego odkupię :D
-
Dzięki ZAXON za szybką, choć nie do końca oczekiwaną diagnozę moich umiejętności - prosiłem o pomoc w diagnozie komputera.
A wracając do tematu tego wątku - okazało się, że miałem niewłaściwie wgrany program diagnostyczny w drugiej połowie kości AM27C256. Przy użyciu innej kości z poprawnie wgranym programem diagnostycznym Retroleum Diagnostic ROM diagnozowany Timex zaczął wykazywać oznaki życia i udało mi się ustalić (co nie było to łatwe na mało czytelnym obrazie), że uszkodzony jest LOWER RAM bity 0,1,2,3. Niestety w dokumentacji programu diagnostycznego jest opisane tylko, które układy są za to dopowiadają w Spectrum-ach a nie ma nic o Timex-ie. Z analizy schematu dostarczonego przez KWF wnioskuję, że chodzi o uszkodzony układ oznaczony na płycie jako U6. Nie jestem jednak elektronikiem, dlatego proszę znawców o potwierdzenie czy czegoś nie pomyliłem. W między czasie trafił w moje ręce jeszcze jeden Timex, który z kolei ma uszkodzony Upper RAM i tu mam jeszcze większy problem. Na schemacie widać, że istnieją wersje Timex-a z układami U10 i U11. Zakładam, że w takich przypadkach wlutowywane są jakieś kości mniejszej pojemności i "Upper RAM" jest podzielony? Czy adresy 32768-49151 są przechowywane wtedy w kościach U8 i U9 a adresy 49152-65535 w kościach U10 i U11? Wiem, że odpowiedzi na moje banalne pytania znajdują się na schemacie ale musiałbym pewnie spędzić ładnych kilka godzin żeby potwierdzić moje domysły. Proszę więc znawców tematu o weryfikację mojej tabeli dla TIMEX-a:
-
Schmat wszystko ładnie pokazuje, łącznie z typami układów pamięci. Nie ma tam "przypadków wlutowywania jakieś kości mniejszej pojemności". TC2048 w wersji 5 i tylko 5 mógł być wyposażony w dwa rodzaje pamięci:
- 4416/41416 - 4 bitowa pamięć DRAM o pojemności 16K
- 4464/41464 - 4 bitowa pamięć DRAM o pojemności 64K
Układy 4416 zawsze są w dolnym RAMie i podłączone:
- U6 - bity 0 do 3
- U7 - bity 4 do 7
Górna pamięć 32K może być zorganizowana dwojako, tj. 4 x 4416 lub 2 x 4464, co trochę komplikuje sprawę.
Układy 4416:
- U9 i U11 - bity 0 do 3
- U8 i U10 - bity 4 do 7
Każda z par U8/U9 i U10/U11 posiada oddzielną linię sterująca /CASx. Od stanu linii /CAS1 i /CAS2 zależy która z par jest w użyciu. Nie dam sobie głowy uciąć, ale /CAS1 odpowiada za niższą połówkę górnego RAM, a /CAS2 za wyższą.
Układy 4464:
- U9 - bity 0 do 3
- U8 - bity 4 do 7
Wszystkie wcześniejsze wydania płyt niż 5 są obsadzone 6 układami 4416.
-
Dziękuję KWF za szczegółowe wyjaśnienia. Zamówiłem w takim razie U6 i wymienię jak dostanę.
-
Na szczęście diagnoza zaxon-a się nie sprawdziła - nie uszkodziłem płyty przy lutowaniu. Po wymianie układu U6 komputer za to przywitał mnie czystym obrazem i znanym napisem "© 1982 Sinclair Research Ltd". Niestety ROM diagnostyczny wskazuje, że jest jeszcze problem z UPPER RAM na wszystkich 8 bitach. Tylko raz na kilkanaście uruchomień komputera test UPPER RAM przechodzi prawidłowo. Zrobiłem więc dodatkowe testy własnym programem korzystającym z PEEK i POKE. Okazało się, że problemem jest zapis/odczyt pamięci od adresu 57344 do końca czyli dokładnie ostatnia 1/8 część pamięci. Niezależnie od tego co wpiszę do tych adresów zawsze PEEK zwraca wartość 255. Nie chce mi się wierzyć aby winne były obie kości UPPER RAM i to dokładnie od tego samego adresu do końca. Stawiam raczej na któryś układ dekodowania adresu/wyboru banku pamięci. Czy ktoś spotkał się z podobnym problemem w TC2048? Co mógłbym w takim przypadku jeszcze sprawdzić?
-
Jeśli wyjmiesz górną pamięć, czy komputer działa prawidłowo (jako ZX Spectrum 16K)?