Modyfikacja klawiatury ZX Spectrum

Częstą przyczyną awarii ZX Spectrum jest folia klawiatury.Można kupować nową folię i ją zamienić, ale problem może się powtórzyć za kilka lat. Przedstawiam inny sposób podejścia do tematu.

Z całą pewnością nie opłaca się kupować klawiatury foliowej - jest trudno osiągalna, droga i osobiście nie bardzo jestem przekonany o jej trwałości. Oryginalna klawiatura spisywała się znośnie 2-3 lata, później zaczęły się kłopoty. Z tego powodu komputer został odłożony na półkę.

Po 27 latach zacząłem się nim interesować i po otwarciu obudowy i przebadaniu uszkodzeń okazało się, że dwie taśmy łączące folię z resztą układu są nie tylko pęknięte ale wręcz przerwane. Większość klawiszy, które miałem cierpliwość przebadać była zwarta. Fabryczne rozwiązanie uważam za zupełnie nieudane.

Proponuję następujące środki zaradcze do reaktywacji komputerka:

1. Usunąć całkowicie folię, zachowując ją wyłącznie jako wzorzec okablowania nowej klawiatury. Z pewną trudnością ale można ją rozdzielić na dwie warstwy, wtedy lepiej widać schemat okablowania klawiszy. Po rozdzieleniu jedna warstwa ma tendencję do zwijania się w rolkę i sklejania, więc lepiej obie włożyć do plastikowej koperty. Zdjęcia 1 i 2 przedstawiają ten sam widok, są dwa ponieważ na pierwszym lepiej widać pierwszą warstwę folii - a na drugim drugą warstwę folii.

Połówka folii klawiatury [fot. 1] Połówka folii klawiatury [fot. 2]

2. Usunąć wystające "punkciki" pod środkiem każdego klawisza - najłatwiej zeszlifować małą szlifierką ręczną. (fot. 3)

Zeszlifowane punkciki [fot. 3]

3. Usunąć z płyty gniazda, do których były włożone taśmy klawiatury. Lepiej je przedtem kilkakrotnie przeciąć, żeby móc wylutowywać pojedyncze nóżki. (fot. 4)

Zaznaczone gniazda na taśmę klawiatury należy usunąć [fot. 4]

4. Zakupić 40 przycisków niestabilnych (tych większych 12 mm) przewlekanych. Wyprostować nóżki i ustawić poziomo. Przyciski do montażu SMD są niepraktyczne bo mają zbyt małe końcówki do lutowania i zbyt blisko dolnej podstawy przycisku. Za swoje 40 przycisków zapłaciłem 15 PLN. (fot. 5) Przyciski powinny mieć gładką podstawę i niski przycisk - optymalne wydaje się 1.3 mm. Przyciski z gładką powierzchnią dolną nie zawsze są osiągalne, jeżeli mają małe wystające kołeczki można je z łatwością obciąć i resztki spiłować.

Przyciski użyte przy modyfikacji [fot. 5]

[fot. 6a] [fot. 6b] 5. Przykleić cyjanopanem przyciski do płyty - wystarczą 2 kropelki. Przyciśnięte gumową nakładką nie będą miały żadnych tendencji do przemieszczania się, tym bardziej, ze płyta gumowa ma od spodu odpowiednie wgłębienia. (fot.6a i 6b)

[fot. 7] [fot. 8] [fot. 9] 6. Okablować przyciski zgodnie ze schematem na folii. Praktycznie jest do tego użyć kabelka "komputerowego" - taśmy. Pojedyncze kabelki łatwo się układają, nierozdzielone wyprowadzenia ułatwiają wlutowanie zakończeń w odpowiednie miejsce (fot. 7, 8 i 9). Pocynowanie końcówek przycisków przed przyklejeniem znakomicie ułatwia montaż - dotyczy to również końcówek kabelków.

Całość przeróbek kosztowała mnie dwa popołudnia pracy.

Uwagi: Warto zadbać, żeby kabelki nie były zbyt krótkie, łatwiej je wtedy ułożyć między przyciskami. Nie przejmować się, że płyta gumowa nie sięgnie do kołków ustalających jej położenie. Do jej utrzymania w prawidłowym położeniu wystarczą ograniczenia brzegowe, płyta gumowa i maskownica.

[fot. 10] Proszę sprawdzić przy okazji pewność klejeń uchwytów maskownicy, uszkodzone miejsca oczyścić i przykleić epidianem (fot. 10). Niestety klejenie fabryczne (może to wynik upływu czasu) nie budzi zaufania i musi być dokładnie sprawdzone. Jeśli budzi wątpliwości lepiej poprawić, po co później rozbierać ponownie.

[fot. 11] Tak zmontowana klawiatura ma tendencje do lekkiego "wybrzuszania" maskownicy w środkowej części, dlatego warto dodać dodatkowe zamocowania jak na fotografii. Ale zaopatrzyć je w druciki, bo łatwiej wiercić otworki niż wycinać otwory podłużne. Przed montażem warto sprawdzić prawidłowość połączeń i brak zwarć między sąsiednimi klawiszami. (fot. 11)
Przy zaginaniu zamocowań nie dociskać zbyt mocno płyty gumowej, bo bliskie im klawisze mogą zostać trwale przełączone. Płyta gumowa i maskownica dobrze zniosła mycie wodnym roztworem "Ludwika", natomiast maskownica nie jest odporna na przytrzymywanie jej taśma klejącą - odrywa się farba.

[fot. 12] Zmontowana klawiatura różni się od pierwowzoru jedynie tym, że maskownica jest nieco wyżej około 1,5 mm - praktycznie tego nie widać (fot. 12). Klawiatura działa pewnie, przyciśnięty klawisz wydaje lekki stuk. Dla jednych to wada - dla drugich zaleta. Wspomnianych przycisków używam w różnych konstrukcjach od wielu lat. Nie przypominam sobie, żebym kiedykolwiek musiał wymieniać go na skutek uszkodzenia.

[fot. 13] [fot. 14] Przy okazji takiej pracy warto wyprowadzić sygnał video niskiej częstotliwości, jeżeli do tej pory nie zostało to zrobione. Jednym praktycznie miejscem na zamontowanie gniazda chinch jest narożnik obudowy obok modulatora (fot. 13 i 14).

Autor: Adam Stryjek

Ten artykuł jest objęty licencją Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe.