Tak mnie coś naszło, że był kiedyś taki artykuł, jak przystosować Spectrum 48K do pracy z CP/M.
Pogrzebałem chwilkę i...
http://wojtek.pp.org.pl/32865_Eniac-ZX-SpectrumMożna sobie nawet zamailować do autora

W dużym skrócie, jeśli gumiaczek ma kości 4164, to zbędne 32KB mapujemy nie na "górę", tylko na "dół" - by przykrywały ROM i ćwiartkę z pamięcią obrazu. W ten sposób mamy konfigurację "all RAM" bez żadnych wykluczeń (pamięć ekranu jest "odpięta" od CPU). Plus mały EPROM do bootowania, by w ogóle można coś było załadować

Jedyne czego zabrakło, to opisu budowy prostej stacji dysków...
Info:
• Skan jest z "Informika" nr III/1987.
• "Jak z ZX-Spectrum zrobić komputer" - pod tym wspólnym tytułem ukazywały się rozmaite artykuły, pierwszy był o dostosowaniu do Spectrum
klawiatury Commodore 610, o czym na forum pisał "zamieszany" w ten temat
steev 
.