ZX Spectrum 48K - naprawa

[bart71]

Hej
Jak wspomniałem w swoim powitaniu, nie mogę poradzić sobie z naprawą ZX Spectrum 48K Rev 4.A
Kupiłem tanio, nie spodziewałem się, że to będzie taka 'skarbonka' (szczegóły poniżej).
Zacząłem oczywiście od modyfikacji wyjścia na monitor (pominięcie modulatora przez kondensator)
Generalnie nie działało nic (totalne NIC na ekranie). ULA grzała się niemiłosiernie.
Przystąpiłem do naprawy wg instrukcji serwisowej:
- pomierzyłem napięcia i było tylko 5V - naprawiłem przetwornicę wymieniając tranzystory (nie było łatwo zdobyć) - wszystkie napięcia już są OK
- pomierzyłem pozostałe tranzystory (większość bez wylutowywania)
- wstawiłem przetworniczkę zamiast LM7805
- czytałem, że przy uszkodzeniu przetwornicy pada LOWER RAM - po próbie eleganckiego wylutowania pierwszego układu odpuściłem i wyciąłem pozostałe (mam komplet nowych), wlutowałem podstawki, pomierzyłem wszystkie ścieżki pod kątem zwarć i ciągłości.
- poprawiłem fatalny recap - wstawiłem elegancko wszystkie nowe kondensatorki po swojemu
- na ekranie pojawiło się już delikatne "COŚ" - ale nie jest to generowane przez ULA - to są jedynie sygnały pochodzące z LM1889 - jest to jedyny układ wokół którego oscyloskop pokazuje jakiekolwiek sygnały (jest prawidłowe taktowanie kwarcu).
- ULA nie daje zegara na CPU, kwarc 14MHz nie wykazuje aktywności (podmieniałem dla sprawdzenia) - obstawiłem ULA jako źródło problemów
- zamówiłem vLA-82 od Charlie Inglay z Nowej Zelandii - po około 2 tygodniach trafiło na cło i już po kolejnych 2 tygodniach po opłaceniu myta było u mnie - po instalacji układu niestety wszystko bez zmian - nadal brak taktowania CPU !!! Byłem bliski poddania się, sens finansowy to już straciło ale przecież nie o to chodzi
- zakładając pecha z wadliwym vLA-82 - powtórzyłem poprzedni punkt z listy, dzięki uprzejmości Charliego, zapłaciłem tylko za przesyłkę. Pacjent bez zmian !!!!! Oscyloskop nic nie pokazuje!!!!
- pomierzyłem napięcia na gnieździe ULA i o zgrozo znalazło się tam 9V !!! To mogło uszkodzić układy vLA - znalazłem przyczynę - geniusz od recapa zrobił zwarcie między ścieżkami przy jednym z kondensatorów, powinienem to zauważyć wcześniej, niby mierzyłem przed instalacją ale jakoś niestety przeoczyłem. To teoretycznie mogło załatwić układ.
- obejrzałem pod powiększeniem wszystkie ścieżki ze szczególnym uwzględnieniem miejsc, gdzie cokolwiek było 'grzebane' - teraz wszystko musi być OK, zamówiłem NebULA, czekam na przesyłkę... (proszę się nie śmiać, nie miałem odwagi po raz trzeci ściągać vLA-82 z Nowej Zelandii)
- nie ruszałem jeszcze nic przy UPPER RAM, pomocniczych układach logicznych (74XX) ani przy CPU (mam 2 zapasowe ale układ nie jest w podstawce więc na razie nie ruszam)

To tyle opisu co zrobiłem do tej pory, teraz uprzejma prośba o pomoc:
- jakieś sugestie / komentarze w odniesieniu do opisu powyżej ?
- wg. tego co czytałem układ ULA powinien generować jakiś obraz nawet przy uszkodzeniu CPU i pamięci - ktoś potwierdzi?
- czy może ktoś dysponuje zapasowym układem ULA ?
- czy ktoś mógłby sprawdzić moje układy vLA-82 w swoim komputerku?

pozdrawiam i z góry dziękuję za wszelkie sugestie i podpowiedzi

[damik]

Nawet z uwalonym CPU i ROM i RAM powinieneś mieć ramkę na ekranie z kolorowymi klockami lub czarno białą, a przynajmniej sygnał synchronizacji.
To jest generowane przez ULA jeśli sygnał zegara jest poprawny.
Powinieneś wpierw sprawdzić czy 14MHz oscyluje i potem szukać dalej.

[bart71]

Dzięki za wsparcie
To pewnie przez obszerność mojego opisu nie rzuca się to w oczy   - ale napisałem tam ze brak zegara 14MHz. Kwarc próbowałem podmieniać.
W przypadku vLA-82 - to ma własny zegar i nie korzysta z kwarcu w płycie.
Spróbuję jeszcze wymienić tranzystory TR1 i TR2 na BC549 chociaż przy pomiarach wyglądają OK ( ale i tak jak nie ma zegara to ULA nie ma prawa nic generować)

[ArturM]

- pomierzyłem napięcia na gnieździe ULA i o zgrozo znalazło się tam 9V !!! To mogło uszkodzić układy vLA - znalazłem przyczynę - geniusz od recapa zrobił zwarcie między ścieżkami przy jednym z kondensatorów, powinienem to zauważyć wcześniej, niby mierzyłem przed instalacją ale jakoś niestety przeoczyłem. To teoretycznie mogło załatwić układ.

Teoretycznie vLA jest oparty na układzie Xilinx wymagającym zasilania 3,3V więc musi mieć po drodze jakiś regulator LDO, który jeśli przeżył to mógł zabezpieczyć CPLD przed następstwem podania 9V.
Można by to sprawdzić off-board, podając napięcie 5V na pin 14 względem GND na pinie 40 i dokonując pomiaru napięcia bezpośrednio na pinach VccIO Xilinx-a. Jeśli będzie ok, to potem sprawdzić czy pojawiają się adresy - co oznaczałoby, że vLA chce czytać zawartość obrazu z pamięci.

To pewnie przez obszerność mojego opisu nie rzuca się to w oczy   - ale napisałem tam ze brak zegara 14MHz. Kwarc próbowałem podmieniać.

Jak ULkA dostała 9V na zasilaniu i to nie ma się co spodziewać sygnału zegarowego...

Spróbuję jeszcze wymienić tranzystory TR1 i TR2 na BC549 chociaż przy pomiarach wyglądają OK ( ale i tak jak nie ma zegara to ULA nie ma prawa nic generować)

W jakim celu? One przecież są od miksowania sygnałów chrominancji z luminancją. Sprawdź oscyloskopem *) sygnały YUV wychodzące z ULA.

[bart71]

Teoretycznie vLA jest oparty na układzie Xilinx wymagającym zasilania 3,3V więc musi mieć po drodze jakiś regulator LDO, który jeśli przeżył to mógł zabezpieczyć CPLD przed następstwem podania 9V.
Można by to sprawdzić off-board, podając napięcie 5V na pin 14 względem GND na pinie 40 i dokonując pomiaru napięcia bezpośrednio na pinach VccIO Xilinx-a. Jeśli będzie ok, to potem sprawdzić czy pojawiają się adresy - co oznaczałoby, że vLA chce czytać zawartość obrazu z pamięci

Robiłem testy off-board podając zasilanie i sprawdzając czy jest sygnał taktowania dla CPU (dałem rezystor pull-up) . Brak taktowania.

Jak ULkA dostała 9V na zasilaniu i to nie ma się co spodziewać sygnału zegarowego...

Nie za zasilaniu - on oberwał na PINIE ROMCS

W jakim celu? One przecież są od miksowania sygnałów chrominancji z luminancją. Sprawdź oscyloskopem *) sygnały YUV wychodzące z ULA.

To prawda, że to bez związku. Jak pisałem wcześniej ULA nie generuje nic - na kwarcu 14MHz oscyloskop pokazuje NIC

[damik]

Jeśli na ROMCS/ było zwarcie do 9V to raczej ten ROM też będzie do wymiany.
Ale trzeba wpierw doprowadzić do oscylacji 14MHz, jednak ULA też mogła dostać strzała, chociaż w brew pozorom to dość wytrzymałe bydle (oczywiście ta oryginalna). 
Zamiennik mógł tego raczej nie przeżyć.
Warto też przegwizdać miernikiem resztę płytki czy nie ma tam więcej takich baboli.

[m0b]

- czy ktoś mógłby sprawdzić moje układy vLA-82 w swoim komputerku?

Jeśli nie znajdzie się nikt z Twojej okolicy i będziesz chciał wysłać, albo wybrać się do Warszawy, to zapraszam.

[bart71]

Tak, płytka została dokladnie pomierzona i obejrzana po powiekszeniem, wiecej baboli nie widac.
m0b - pracuję w Warszawie, choc nie bywam często w biurze, dziękuję za oferowaną pomoc, być może skorzystam

[bart71]

Dzisiaj kolega przywiózł mi z UK pudełko zawierające NebULA ...
Tym razem z nadgorliwą ostrożnością, jeszcze raz obejrzałem ścieżki przez lupę, pomierzyłem napięcia w podstawce układu ... wszystko OK.
Ach te emocje ... zainstalowałem, podłączyłem, JEEEEST!!!! - Ramka i śmieci na ekranie - ULA działa.
Po włożeniu pamięci w podstawki komputerek uruchomił się bez problemu, w załączniku fotka z ekranu z testami.
Podsumowując - wszystko wskazywało na ULA (chociażby brak taktowania CPU) - i tak się okazało :-)
Historia komputerka pewnie wyglądała tak, że ktoś robił recapa (fatalnie to wyglądało a i pojemności się nie zgadzały) i nie zauważył że zrobił zwarcie scieżek przy kondensatorze i na lini ROMCS było  bezpośrednio podane napięcie +9V. ULA poległa (i potem mój nieszczęsny vLA82) Nie usdało się zdiagnozować błędu, ktoś się poddał i postanowił sprzedać.
No tanio w podsumowaniu końcowym nie było, ale nie o to przecież chodzi. Sporo się nauczyłem o budowie tego komputerka, .. no i te emocje i olbrzymia satysfakcja.
Wygląda że wszystko jest OK, bzyczek tylko milczy ale na wyjściu zewnętrznym dźwięk jest. Sprawa powinna być prosta jako że lista podejrzanych jest krótka: TR7, dioda D9 lub sam bzyczek.
Nie wgrywałem jeszcze żadnych programów przez EAR, ale z Dandanatora wszystko śmiga.

Serdecznie dziękuję wszystkim zaangażowanym

[tomi]

Gratulacje trafnej diagnozy i determinacji w rozwiązaniu problemu, kolejny ZXS wrócił do życia 

[ArturM]

Obraz jednak powinien być lepszy. Tak jakby sygnał był nieco za słaby i poziom bieli jest za niski (Chyba, że to ustawienia LCDka). No i sporo też zakłóceń widać.

[damik]

Moje gratulacje.

[bart71]

A'propos zakłóceń - pod ręką miałem chiński kabel od samochodowej kamery cofania - baaardzo długi i baaaardzo cienki :-) - to co na szybko złapałem co miało cinch-cinch
To chyba nie ma sensu, ale zastanawiam się czy jakoś próbować reanimować vLA-82 - ale pewnie trzeba by wymienić i zaprogramować CPLD ...

[trojacek]

Wsad jest chyba copyrighted.
Tam siedzi Xilinx XC95144XL? Już sprawdziłem, dokładnie to. Zatem układ jest w miarę dostępny, ale nie podejrzewam, by Charlie chciał się podzielić wsadem.

[pawelb]

Wspomniałeś o tym że nie masz dźwięku przez wewnętrzny głośniczek.
Mam Spectrum+ które też tak ma.   Ponieważ była tam zrobiona przeróbka na composite video (gniazdo mono minijack) przez kogoś w latach '80-tych to tematu nie drążyłem.
Jak ci się uda zrobić to wewnętrzny dźwięk to się pochwal co byłą przyczyną.