OIRT - FM w Polsce

[Waldek]

Jako, że również interesuję się nieco techniką odbioru radiowego, mam pytanie odnośnie nadawania radia w paśmie FM w Polsce.
Na Facebooku widzę wielu zapalonych kolekcjonerów radioodbiorników  w Polsce, którzy posiadają wiele tunerów FM z zakresem częstotliwości od 65,8 MHz do 74 MHz i są entuzjastycznie nastawieni do odbioru.
Ale na moich odbiornikach (87,5 MHz do 108 MHz) słyszę także wiele polskich stacji radiowych.

Czy te stare pasmo OIRT w Polsce jest nadal zajęte przez stacje FM?

[KWF]

Od 1 stycznia 2000 roku jest administracyjny zakaz emisji sygnału radiofonicznego w paśmie OIRT.

[Waldek]

Aha, czyli wszystkie tunery OIRT są przeznaczone do gabloty 
Ciekawe, na FB można odnieść wrażenie, że kolekcjonerzy używają ich do odbioru programów radiowych.
Dzięki za info.

[KWF]

Może zdarzyć się, że gdzieś fala odbita z obecnego zakresu FM znajdzie się w zakręcie OIRT, ale formalnie nikomu nie wolno nadawać radiofonii w tym zakresie w Polsce. Może odbierają stacje nadające na wschód od naszej granicy, bo tam OIRT jest ciągle w użyciu.

[trojacek]

Aha, czyli wszystkie tunery OIRT są przeznaczone do gabloty 

Niekoniecznie.
Można albo w nich przestroić głowicę na współczesny zakres UKF, albo dołożyć konwerter.

[zxgregor]

Waldek, wiele polskich projektów głowic jest zerżnięta z zachodnich konstrukcji, tylko przestrojone.
Dlatego dość łatwo jest wrócić do- nazwijmy to- „pierwowzoru”.

[ArturM]

Można albo w nich przestroić głowicę na współczesny zakres UKF, albo dołożyć konwerter.

Konwerter nie załatwia sprawy bo zakres FM OIRT jest dwa i pół razy węższy niż zakres FM CCIR.

Waldek, wiele polskich projektów głowic jest zerżnięta z zachodnich konstrukcji, tylko przestrojone.

I tak, i nie. Bo przecież głowica FM musi składać się z trzech podstawowych bloków: wzmacniacza wstępnego, heterodyny i mieszacza (te mogą być razem).
Taki układ jest niezmienny, więc konstrukcja jest "sztampowa".

[Waldek]

Niekoniecznie.
Można albo w nich przestroić głowicę na współczesny zakres UKF, albo dołożyć konwerter.

Nie mogę sobie wyobrazić, że można zmienić zakres częstotliwości z 66-74 MHz na 87-108 MHz po prostu „obracając cewkę”.
Współczynnik LC musi być tutaj odpowiedni, a to oznacza przebudowę i dostrojenie głowicy.
A bez odpowiedniego sprzętu pomiarowego to nie będzie optymalne.

Nie znam konwerterów FM, czy coś takiego naprawdę wyprodukowano?

[Waldek]

I tak, i nie. Bo przecież głowica FM musi składać się z trzech podstawowych bloków: wzmacniacza wstępnego, heterodyny i mieszacza (te mogą być razem).
Taki układ jest niezmienny, więc konstrukcja jest "sztampowa".

Nie zapomnij o wersji luksusowej, z dwoma przedwzmacniaczami HF, oscylatorem i mieszaczem, tzw. poczwórnie strojona głowica 

[trojacek]

Nie mogę sobie wyobrazić, że można zmienić zakres częstotliwości z 66-74 MHz na 87-108 MHz po prostu „obracając cewkę”.

Na te częstotliwości to jest zwykle cewka powietrzna, bez rdzenia, czyli bez możliwości strojenia (tak naprawdę strojenie polega na ściskaniu/rozciąganiu zwojów lub dorobienie cewki o podobnych wymiarach, lecz większej liczbie zwojów). Stare radia nie miały syntezy, więc wybór stacji odbywał się kondensatorem obrotowym, który miał zazwyczaj regulowane "ograniczniki", pozwalające określić zakres pasma. Jeśli to nie wystarczało, można było w szereg dołożyć kolejny kondendsator.

Współczynnik LC musi być tutaj odpowiedni, a to oznacza przebudowę i dostrojenie głowicy.
A bez odpowiedniego sprzętu pomiarowego to nie będzie optymalne.

Nadal nie widzę problemu, kalkulator do ewentualnego przeliczenia pojemności Plus ucho - zawsze znajdywało się jakąś stację, która służyła za podstawę dalszych regulacji.

Nie znam konwerterów FM, czy coś takiego naprawdę wyprodukowano?

Tysiącami. I co ciekawe, nadal można je dostać:
https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=konwerter+UKF&ia=web

Sam zainstalowałem ich kupę w sprzętach grających u rodziny. Do dziś mam radio Amator z zainstalowanym własnoręcznie konwerterem, jeszcze wtedy bezkwarcowym.

Oczywiście nie ma rozwiązań idealnych. Współczesny, "wysoki" UKF (ok. 88-108 MHz) pokrywa pasmo o szerokości 20 MHz, podczas gdy "niski" - tylko 8 MHz (65-73 MHz). Stąd w konwerterach przełączniki subpasma. Metoda analogowa pozwalała obejść ten problem.

I jeszcze ciekawostka: w PRL-u ludzie przywozili sprzęt grający z zachodu i problem był w odwrotną stronę: jak zmusić radio z "wysokim" UKF do pracy w paśmie ówcześnie używanym w Polsce? Wyjścia były identyczne: przestrajanie lub analogiczny konwerter, ale działający w drugą stronę.

Nie zapomnij o wersji luksusowej, z dwoma przedwzmacniaczami HF, oscylatorem i mieszaczem, tzw. poczwórnie strojona głowica 

Dla konwertera nie ma to znaczenia. Wpina się go pomiędzy wejście (antenę) i tor w.cz., czyli wejście głowicy.

[trojacek]

Konwerter nie załatwia sprawy bo zakres FM OIRT jest dwa i pół razy węższy niż zakres FM CCIR.

No to łaskawie doczytaj, jak są zbudowane takie konwertery.

[ArturM]

Konwerter nie posiada funkcji zacieśnienia pasma, tylko przesunięcia fwy -> fwe -/+ xMHz stąd sam nie załatwia sprawy. I sam to przecież napisałeś:

Oczywiście nie ma rozwiązań idealnych. Współczesny, "wysoki" UKF (ok. 88-108 MHz) pokrywa pasmo o szerokości 20 MHz, podczas gdy "niski" - tylko 8 MHz (65-73 MHz). Stąd w konwerterach przełączniki subpasma. Metoda analogowa pozwalała obejść ten problem.

[Zegar]

Na Facebooku widzę wielu zapalonych kolekcjonerów radioodbiorników  w Polsce, którzy posiadają wiele tunerów FM z zakresem częstotliwości od 65,8 MHz do 74 MHz i są entuzjastycznie nastawieni do odbioru.

Dla mnie używanie starego odbiornika miałoby sens, gdyby była możliwość odebrania audycji z dawnych czasów... Niedawno wyciągnąłem gramofon z szafy oczywiście wraz z kartonem płyt. Podłączyłem go do starego wzmacniacza i trochę nowszych głośników w drewnianych obudowach. Była prawdziwa uczta. Przyzwyczailiśmy się do brzęczenia małych plastikowych cyfrowych urządzeń i nie doceniamy starych "analogów".

[Waldek]

Drodzy przyjaciele,
Bardzo dziękuję za wszystkie informacje, część z nich była mi nieznana.

Oszczędzono nam tych problemów w NRD, jedynym minusem był nieco ograniczony zakres UKF.
W RFN było to 104 MHz na początku, a później do 108 MHz w ciągu ostatnich kilku lat.
Odbiorniki z NRD kończyły się na 100 MHz i oczywiście próbowano nieco rozciągnąć pasmo 

[Waldek]

Dla mnie używanie starego odbiornika miałoby sens, gdyby była możliwość odebrania audycji z dawnych czasów... Niedawno wyciągnąłem gramofon z szafy oczywiście wraz z kartonem płyt. Podłączyłem go do starego wzmacniacza i trochę nowszych głośników w drewnianych obudowach. Była prawdziwa uczta. Przyzwyczailiśmy się do brzęczenia małych plastikowych cyfrowych urządzeń i nie doceniamy starych "analogów".

Skąd taki pomysł?
Czasami serwuję żonie i sobie butelkę Wina i kilka fajnych piosenek z młodości, z płyt winylowych, całkowicie analogowo.
Tu möj gramofon i część pudla z płytami